Ky episod qëllon në ditën e 8 Marsit. Unë nuk e mbaj veten për ndonjë feministe të madhe, sepse besoj që në jetë ka njerëz, ka profesionistë, ka ëndërrimtarë, ka të ftuar që dua t`i dëgjoj, pavarësisht gjinisë. Do doja të isha e drejtë, më shumë sesa një recituese e asaj që e pëlqejnë ta dëgjojnë të gjithë. Duhet të dalim nga kuadrati – e them shpesh. Duhet të respektojmë të aftin, të drejtin, inovatorin, këmbëngulësin, njeriun, por ama unë e kam ndërtuar një portal dhe një podcast që audienca i anon pak nga gratë, sepse jam grua dhe vetvetiu mendoj, ndjej, vendimet i marr, si një grua.
Të jesh grua është “biznes” shumë i vështirë. Sa herë shoh gratë e Hollivudit, të veshura bukur, të lyera dhe krehura nga artistët më të mirë të bukurisë. Të dashuruara nga burrat më të bukur të botës dhe them me vete: Po këto, vërtet e kanë që ankohen se vuajnë? Ama kam kuptuar me kohën se pas çdo shkëlqimi, ka edhe vuajtje. Nuk i gjykojmë dot vuajtjet. Secili triumfon apo lëngon, në botën e vet. Gratë, gjithmonë do ta kenë më të vështirë jetën. Pavarësisht se ku jetojnë dhe ku punojnë. Edhe pse një erë e mirë po fryn për ne, prapë druaj të them se është vetëm dekor. Kur një grua ia del, i gjejnë lloj-lloj bishtash. Kur një grua humbet, e kryqëzojnë dhe fatkeqësisht mendoj se nuk jemi luftuar vetëm nga burrat, por po aq, paragjykimi, ka buruar edhe nga vetë gratë që nis e zë fill që me atë edukimin përulës në shtëpitë tona. Nuk po fajësoj mamin këtu, përkundrazi, i them që e dua shumë.
Për të gjitha këto që rreshtova, kam dashur t`u jap pak më shumë zë grave në podcast dhe në portal. E kam bërë këtë, edhe duke zgjedhur burra që ke dëshirë t`i dëgjosh, sepse bota nuk është dhe nuk do doja të ishte bardhezi.
Sot sigurisht që kam zgjedhur një grua. Një grua konfidente do thoja për parantezë.
Jonida Lakuriqi!
Podcast i transkriptuar:
Mira Kazhani: Jonida, mua më dukesh nga ato gratë me besim tek vetja. Kujt i thua ti, besim tek vetja?
Jonida Lakuriqi: Më pëlqeu introja.
Mira Kazhani: Faleminderit!
Jonida Lakuriqi: Edhe po të dëgjoja me shumë kërshëri.
Mira Kazhani: Çfarë të pëlqeu më shumë?
Jonida Lakuriqi: Më pëlqeu që ti ishe vetvetja, edhe kur flisje për disa komplekse të shoqërisë në lidhje me perceptimin për femrat apo rolin që shoqëria dashur pa dashur ua ka vënë atyre, historikisht. Ti u shfaqe me shumë konfidencë në vetvete dhe me besim në vetvete. Kjo më pëlqeu tek ty.
Mira Kazhani: Të të them që rrallëherë më ndodh që të më rrahë zemra kur bëj një intro, por ndoshta 8 Marsi, gratë, mami, më rrahu pak zemra, por thjesht nuk u duk ndoshta. Ndoshta është dukur. Duhet të pyes Rokin (kameramanin). Jo – thotë.
Flasim për besimin… Si është një grua me vetëbesim?
Jonida Lakuriqi: Ka një përshtypje në lidhje me gratë dhe besimin apo qoftë edhe në lidhje me njeriun në vetvete, besimin që ai ka apo transmeton. Unë mendoj që besimi nuk do të thotë vetëm që të tregosh që je një grua e fortë, që ia del. Një grua që ka një seri virtytesh apo si në një gjerdan të rreshtojë arritjet. Mendoj që besimi ka të bëjë me të qenurit mirë me veten dhe të mos pasurit frikë që veten tënde, me të mirat, me vulnerabilitetet, t`ua tregosh të tjerëve, edhe të jesh krenar për to.
Mira Kazhani: Ja, që me fjalinë e parë më konfirmove që sa mirë që të ftova ty në këtë 8 Mars.
Po mendoja, të të prezantoj si Jonida Lakuriqi, Drejtoreshë Juridike dhe e Politikave Publike në kompaninë e madhe, ndërkombëtare, Vodafone? Kryetare e bordit të fondacionit të Vodafone? Mami e dy binjakëve? Se është kjo dilema që s`merr asnjëherë përgjigje finale, familja apo karriera? Cila e penalizon tjetrën? Apo të dyja e bëjnë bashkë? Kam marrë përgjigje të ndryshme nga njerëzit apo intervistat që dëgjoj.
Jonida Lakuriqi: Mund edhe të më prezantosh si një grua e dypunësuar, e cila i bën të dyja punët me pasion. Po për të parën shpërblehet me anë të një kontratë, për të dytën shpërblehet me dashuri pa kushte.
Mira Kazhani: Çfarë do thotë bashkëshorti që e dëgjoi këtë? Do t`i bëhet qejfi? Do t`i pëlqejë?
Jonida Lakuriqi: Mendoj që do ndihet si në shtëpi.
Mira Kazhani: Si ndihet në shtëpi ai?
Jonida Lakuriqi: Ndihet shumë mirë. Është shoku im i ngushtë, prej një jete.
Mira Kazhani: Jeni njohur shumë të rinj. Jeni nga ata që jeni martuar në universitet (qesh)
Jonida Lakuriqi: Nuk jemi martuar në universitet. Jemi martuar shumë vonë, edhe mendoj që ka qenë një zgjedhje e pjekur. Po përpara se sa të ishim burrë dhe grua, kemi qenë shokë të ngushtë dhe mendoj kjo është një nga ato gjërat që mbetet gjithë jetën. Ka edhe një shprehje shumë interesante. Më duket e ka thënë Warren Buffett. “Vendimi më i rëndësishëm në karrierën tënde, është, me kë do ta kalosh jetën”. Kështu që vendimi në lidhje me kë do ndash jetën është vendim i cili markon edhe karrierën tënde.
Mira Kazhani: Shumë e vërtetë! Sepse familja ndikon drejtpërdrejt tek karriera, siç edhe vice-versa.
Jonida Lakuriqi: Është e vërtetë. Është një balancë e vështirë për t`u arritur. Madje mendoj që ka një obsesion për të arritur këtë balancë. Nuk mendoj që ka një rregull të artë, një formulë magjike. Po ta dinim do ishim shumë të pasur apo do të bëheshim shumë të lumtur brenda pak minutave. Është një përpjekje e vazhdueshme për të arritur një ekuilibër, i cili në momente të caktuara, do t`i japë prioritet diçkaje dhe në një moment tjetër i jep prioritet diçkaje tjetër. Unë mendoj se është e rëndësishme që gratë, njeriu, duhet të dijë të hapë dhe të mbyllë kapitujt e jetës. Në mënyrë që të dijë të ecë përpara. Të mësojë nga ata kapituj që i ka mbyllur. Jo detyrimisht me sukses dhe të hapë horizonte të reja.
Mira Kazhani: Po, por kjo s`mësohet as në libra. Mësohet në jetë, me përvojë edhe me pak inteligjencë emocionale.
Jonida Lakuriqi: Është e vërtetë, dhe me intuitë.
Mira Kazhani: A është fakti që gratë janë të punësuara edhe në familje, edhe në punë, fakti që ka më shumë CEO burra? Apo presidentë, kryeministra…? Po a ka edhe diçka tjetër që do ma shpjegoje në logjikën tënde juridike, por edhe si grua?
Jonida Lakuriqi: Mendoj që origjina e kësaj pyetje është në mënyrën sesi rritemi ne herët. Në mënyrën sesi shoqëria i trajton gratë dhe i trajton burrat. Perceptimi, presioni i cili vendoset mbi gratë. Ato projektohen dhe gjithmonë perceptimi historik në lidhje me gruan, ka qenë i lidhur në mënyrë të pandashme me krjimin e jetës, ushqimin e jetës, të pasurit më shumë gravitet ndaj familjes, sesa ndaj karrierës apo ndaj një pune. Këto i shikojmë edhe në vendimmarrjet e grave, se çfarë universiteti do zgjedhin, çfarë pune do bëjnë. Vjen një moment i caktuar, që vajzat shkëlqejnë, sidomos në fillimet e karrierës apo në funksione operacionale. Më pas, sa më lart që ngrihesh, oksigjeni rrallohet. Kjo koiçidon me një tik-tak shumë të rëndësishëm, ora biologjike. Midis 30-tave dhe të 40-tave është pjesa më e rëndësishme e karrierës së çdo njeriu, jo vetëm e një gruaje. Dhe ora biologjike e një gruaje i kujton se duhet të bëjë ca zgjedhje. Këto janë zgjedhje shumë të vështira, të cilat nuk i imponohen një burri. Gruaja midis vokacionit të mëmësisë, të krijimit të një familje, të garantimit të vazhdimësisë së jetës dhe shoqërisë, përgjithësisht zgjedh të bëjë kompromis me karrierën e saj, duke harruar ndonjëherë se karriera, puna që bëjmë, është një pjesë shumë e rëndësishme e jetës tonë. Në punë ne kalojmë pjesën më të madhe të jetës. Puna nuk është vetëm paraja, ajo me të cilën unë bëra një batutë, rroga apo shpërblimi monetar. Është edhe një përmbushje shpirtërore, emocionale, psikologjike, socializimi. Mbi të gjitha edhe kontributi. Ajo çfarë ti lë pas. Ndoshta edhe një ndjenjë egoiste, për atë të cilën duam të kujtohemi edhe nga brezat që vijnë. Të mos harrohemi! Të jemi të përjetshëm.
Mira Kazhani: Unë nuk kam punuar asnjëherë në një koorporatë. Kështu që e kam një lloj kurioziteti më shumë sesa gazetaresk. E kam edhe njerëzor. Më duket sikur ju keni një jetë të parashikueshme. Një ditë me atë kafenë e mëngjesit, që deri diku e kam zili. Keni disa festa. E diela është e diel. Fundjava është fundjavë. Ato mbledhjet. Si bëhet karriera në një koorporatë? Do t`ia sugjeroje një të riu sot të synojë karrierë brenda një koorporate apo të ketë iniciativa të lira si kjo e imja me portal, podcast?
Jonida Lakuriqi: Ka disa mite në lidhje me koorporatat. Midis miteve ka ca gjëra që ti i the. Si të tipit, ajo kafeja e mëngjesit. Jo detyrimisht kafeja e mëngjesit zgjat shumë apo është e paqtë. Mund të jetë edhe përpara laptopit.
Mira Kazhani: Më qetësove!
Jonida Lakuriqi: Jo detyrimisht oraret janë fikse. Shikon orën dhe në orën e caktuar, 5 e gjysmë, largohesh. Jeta në koorporatë, sidomos në industi të caktuara, siç është telekomunikacioni, teknologjia si në rastin e Vodafone, i ka të vështira ndarjet midis jetës private dhe punës. Linjat fillojnë dhe zbehen. Ti je gjithë kohës online. Telefonin nuk e fik asnjëherë, sepse telekomunikacioni është një element thelbësor i jetës tonë moderne.
Mira Kazhani: Komunikimi nuk ka orar, por kjo më ndezi pyetjen e radhës me ty. Ti je juriste në formim. Ke punuar si avokate në fillimet e tua. Dua ta kuptoj si u gjende ti tek Vodafone, tek një kompani telekomunikacioni, inovacioni. Nga ligji që është konservator, pak më i kuadratuar, kalove në një botë tjetër. Si u gjende aty dhe si të duket? Ke bërë mirë?
Jonida Lakuriqi: Në fakt ti nuk gjendesh në karrierë, në një moment të caktuar si me magji. Ka gjithmonë dikë, dikush apo disa rrethana të cilat mund të mblidhen bashkë. Po gjithmonë ajo çfarë unë e mendoj është determinante apo si e thonë anglisht “The King Maker” është investimi që ti e bën në formë konsistente, me pasion, me durim, me vullnet, për një kohë të gjatë, që në krye të herës. Ndosta jo sa mbaron shkollën, që më përpara. Në mënyrën sesi ke investuar tek vetja jote. Si ke qenë ti kurioz për botën. Si ke qenë ti i hapur ndaj eksperiencave të ndryshme. Dhe si këto eksperienca të kanë formësuar, të kanë mësuar, bashkë me dështimet, bashkë me arritjet. Përpara se të gjendesha në Vodafone, kam pasur një karrierë të shpenzuar në pjesën më të madhe në konsulencë. Që do të thotë, në konsulencë ligjore, në konsulencë financiare. Kam punuar në disa brande të rëndësishme, edhe ndërkombëtare dhe koncepti im që herët ka qenë që dua të bëhem avokate. Edhe e kam fiksuar këtë. Më ka pëlqyer diku rreth moshës 15 vjeç. Isha e frymëzuar nga shembujt e gjykatës amerikane.
Mira Kazhani: Nga filmat.
Jonida Lakuriqi: Nga filmat. Edhe fillova të studioj. Mbaj mend kam marrë pjesë në gjyq imitues në atë kohë. Mora edhe një çmim. Ka qenë kostumi i parë i jetës time që kam veshur. Isha 15 vjeç. U pashë para pasqyrës, edhe i thashë vetes: Ky më shkon. Ky më rri fiks. Kështu e nisa karrierën në një prej zyrave më të rëndësishme të avokatisë. Më pas, me kalimin e kohës e pashë që doja më shumë. Më intrigonte ideja e të qenurit jo në anën tjetër të tavolinës. Ky ka qenë moment i rëndësishëm në karrierën time. Në atë moment, mbaj mend një kolegu im më tha se Vodafone ishte në “Hunting” po përdor këtë shprehjen…
Mira Kazhani: Gjueti. Po kërkonte njerëz… Po gjuante për profile të mira.
Jonida Lakuriqi: Për profilin e drejtoreshës ligjore. Ishte pak “lost into translation”, sepse pozicioni që unë mendoja, i cili do të ishte një pozicion paralel…
Mira Kazhani: Cili ishte keqkuptimi?
Jonida Lakuriqi: Në fakt nuk ishte ai pozicioni aq i madh. Ishte një pozicion pak më i vogël. Ishte një përgjegjësi më e kufizuar nga ajo çfarë unë kam, në lidhje e portofolin që do menaxhoja. Unë përgjithësisht, kur shkoj të bëj një intervistë, shkoj me mendjen që do ta marr atë vend dhe pastaj do të vendos nëse do të shkoj apo jo. Po nuk shkoj në një intervistë për të mos e fituar. Mbaj mend që kisha një thirrje të brendshme që ishte momenti për të ndryshuar.
Mira Kazhani: Se më ngeli mendja tek mendësia që ke për intervistën. Intervistat janë të rëndësishme. Po mendësia e dikujt që shkon në një intervistë… mund të jetë një vajzë apo një djalë i ri që e ndjek këtë podcast edhe ka një intervistë pune. Është fjalë goje të thuash që unë shkoj me mendimin që do ta fitoj. Se dikush mund ta ketë këtë gjë. A mund ta mësojë dikush që nuk ka shumë besim tek vetja apo vuan edhe nga ajo “imposter syndrome” që quhet?
Jonida Lakuriqi: Unë kam pasur shumë intervista në jetë. Kam marrë në intervistë shumë njerëz. Të rinj, profesionistë, me karrierë. Ka gjithmonë një dilemë. Është e rëndësishme CV-ja apo është e rëndësishme intervista? Kjo dilemë zakonisht është tek profesionistët e rinj të cilët kur shkojnë në një vend pune për të aplikuar, kanë një deprimim brenda vetes duke menduar që janë të fillimet e karrierës së tyre dhe ajo CV nuk mund të jetë konkurruese në krahasim me CV të tjera.
Mira Kazhani: Po sepse s`ka ku e krijon ai CV-në pa iu dhënë mundësia.
Jonida Lakuriqi: Kjo reflektohet. Unë gjithmonë e kam menduar që kur ti merr dikë në punë dhe i jep besim në lidhje me një pozicion, me një përgjegjësi të caktuar, ti nuk merr në punë një CV. Ti në fakt merr një potencial. Kjo është arsyeja pse unë e mendoj që CV-ja të ndihmon të shkosh tek intervista, por një pjesë shumë të rëndësishme, unë do t`i jepja tek 60% ka të bëjë intervista. Ajo lidhja që krijon. Ajo çfarë ri emeton tek ai i cili do të marrë në intervistë.
Mira Kazhani: Çfarë vë re ti Jonida kur i bën një intervistë dikujt? Flakën në sy, dëshirën, vetëbesimin? Nuk e di si shfaqen, por detaje të vogla që bëjnë ndryshimin.
Jonida Lakuriqi: Janë pyetje të caktuara që unë përpiqem t`i bëj. Kam ato teknikat e mia të cilat janë shumë personale në fakt.
Mira Kazhani: Ma bëj një pyetje mua tani. Unë po konkurroj për një vend pune në HR, në Human Resources, tek Burimet Njerëzore. Cila ishte pyetja e parë që do më bëje?
Jonida Lakuriqi: Zakonisht ka një listë pyetjesh që t`i jep HR. Përgjithësisht njerëzit punojnë mbi ato. Edhe mund të të vijnë me përgjigje standarde. Mendoj që është shumë e rëndësishme që të nxjerrësh të vërtetën nga një njeri, të krijosh një ambient të ngrohtë dhe miqësor. Në mënyrë që personi që është përballë, i intervistuari, të mos e ndjejë veten përpara gjyqit, të mos e ndjejë veten në siklet. Se ka shumë mundësi që të mos performojë mirë dhe ti mund ta humbësh një talent. Ngrohtësia njerëzore, komunikimi ai tensioni i mirë që krijohet në atë moment, jep mundësinë që edhe nëpërmjet pyetjeve të thjeshta të tipit: Si vajti dita sot? Me çfarë erdhe deri këtu? E bën që ta ndjejë veten rehat. Unë këtë e kam bërë shpesh dhe kam vendosur plot baste personale në profesionistë shumë të rinj, të cilët kanë pasur jo të njëjtat CV me të tjerët kur kanë konkurruar. Është pritur me çudi, por ka rezultuar që këto baste janë fituar. Ata njerëz kanë ecur goxha në karrierë dhe besimi që i jep, ajo dora që i jep gjithmonë duke e ndihmuar, duke qenë aty, duke e trajnuar, duke qenë afër, duke u përpjekur që të nxjerrësh xixat e bukura që kthehen në energji…
Mira Kazhani: T`i bësh njerëzit produktivë. Jo t`ua mbytësh yllin brenda.
Jonida Lakuriqi: Është një prej çelësave.
Mira Kazhani: E thashë unë që je konfidente. I ke fituar dhe bastet. Dhe më pëlqen edhe që e thua. Se nuk jam edhe shumë dakord për këtë modestinë e tepruar që tregojmë ndonjëherë, sidomos ne vajzat. Na është imponuar, na është edukuar, edhe farkëtuar tek ne që ti nuk duhet të tregosh, të flasësh për veten, t`ia atribuosh vetes diçka që e ke bërë mirë. Po pse mos ta themi?
Jonida Lakuriqi: Unë e mendoj që të dyja janë komplekse. Si kompleksi i modestisë. Si çdo gjë e cila është qëllim në vetvete, ashtu edhe mendjemadhësia. Mendoj që karta, monedha fituese, është të qenurit ai që ti je. E të përqafuarit të vetes tënde ashtu siç je, por kjo nuk do të thotë që ti rri aty dhe pret kohën të punojë për ty. Pret që yjet apo universi të jenë aty për ty.
Mira Kazhani: Të bjerë pilaf nga qielli. Nuk ndodh ajo.
Jonida Lakuriqi: Është e rëndësishme që të investosh, të jesh gati. Të jesh “i armatosur”. Të dalësh në orën e caktuar, në ditën e caktuar, çdo ditë, përditë. Në shi, në diell, në dëborë, në stacion, në pritje të trenit tënd të oportunitetit. Ai do kalojë. Mund të jetë një sekond që portat hapen, mund të jetë më gjatë. Po ti je aty gati. Valixhet gati, për të hipur dhe për të ecur përpara.
Mira Kazhani: Inteligjenca Artificiale a është për ty një mrekulli apo përbindëshi?
Jonida Lakuriqi: Këto dilema kanë ekzistuar gjithmonë në historinë e njerëzimit. Sa herë që ka pasur një zhvillim teknologjik…
Mira Kazhani: Edhe elektrifikimi i ka trembur.
Jonida Lakuriqi: Çdo risi, që në kohën e Revolucionit Industrial Anglez, me futjen e makinerive në punë, njerëzit kishin intimidimin se nuk do të ekzistonin më ato vende pune. Jeta e tyre do të shkatërrohej. E njëjta gjë dhe me shpikje të tjera. Madje edhe me televizorin, e cila dukej diçka shumë e çuditshme që do të ndikonte për keq në jetët e njerëzve. Po në fakt ka një shprehje të bukur që mua më pëlqen dhe i referohem: Teknologjia është një shërbëtor shumë i mirë, nëqoftëse ti di ta përdorësh atë. Nëqoftëse njeriu di ta përdorë atë për të komunikuar, për të hapur mendjen, për të vendosur oportunitete, për të shtyrë kufij dhe barriera. Po nëqoftëse teknologjia përdoret keq, ai mund të jetë një master i keq. Prandaj e mendoj që si për teknologjinë, ashtu edhe për Inteligjencën Artificiale, e ardhmja, e cila nuk është shkruar akoma, mbetet në duart e kësaj gjenerate. Në zgjedhjet dhe zgjidhjet.
Mira Kazhani: Është në duart e inxhinierëve. Duhet të ketë filozofë, duhet të ketë psikologë aty brenda, duhet të ketë edhe shkrimtarë, të ketë juristë. Është pak vetëm tek inxhinierët.
Jonida Lakuriqi: Është në duart e shoqërisë, sepse nëqoftëse do t`ia linim në dorë vetëm zhvillimit teknologjik…
Mira Kazhani: Ashtu ia kemi lënë deri në këto momente, po të vësh re.
Jonida Lakuriqi: Po është momenti që t`i marrim fatet tona në dorë.
Mira Kazhani: Beson që mund të ndodhë kjo? Se ju të Vodafone duhet të dini diçka më shumë sesa ne (qesh)
Jonida Lakuriqi: Unë jam optimiste. Edhe mendoj që njeriun asgjë nuk e zëvendëson. Ai me anë të teknologjisë dhe Inteligjencës Artificiale, vetëm mund të përmirësojë jetën e tij. Njeriu nga natyra është një mbijetues.
Mira Kazhani: Prandaj jemi këtu.
Jonida Lakuriqi: Prandaj jemi këtu.
Mira Kazhani: Neandertali ishte më i fuqishëm se Homosapiensi. Po Homosapiensi kishte mend dhe diti të përshtatet.
Jonida Lakuriqi: Kështu që unë mendoj se teknologjia dhe Inteligjenca Artificiale mund të adresojnë plot probleme, qoftë edhe këto ndarjet midis…
Mira Kazhani: Unë bëj pjesë tek njerëzit që e dua megjithë kërcënimet, rreziqet, dilemat. E dua!
Jonida Lakuriqi: Ti je një shembull tipik sesi e ke përdorur teknologjinë edhe mundësitë që ajo ka për t`u shprehur edhe për t`u bërë një person shumë i këndshëm publik nëpërmjet kanalit tënd në YouTube.
Mira Kazhani: Shumë faleminderit! E vlerësoj shumë!
Mira Kazhani: Shiko çfarë mentorship i mirë sot! Je pjesë e negociatava të shumta. Negociata është diçka që më afashinon shumë, sepse ne negociojmë në çdo moment. Unë për të bërë këtë intervistë kam negociouar me ty. Negocioj me djemtë e Barrakës, në çfarë ore ata janë të lirë që të vijnë në xhirojnë me mua. Jeta është një negociatë e vazhdueshme dhe dua të kuptoj. Kush është më i mirë në negociata? Një burrë apo një grua? Unë gjithmonë mendoj që nëse je profesionist, nuk ka rëndësi gjinia. Po ama dua të kuptoj a ka një gjakftohtësi dhe një ambicie më të egër tek burrat dhe a ka një inteligjencë emocionale dhe empati më të theksuar tek gratë? Që ky është një paragjykim i imi ndoshta.
Jonida Lakuriqi: Ka një bazë të vërtetë dhe ka disa aspekte që unë i mendoj, janë femërore. Siç e mendoj që disa aspekte janë mashkullore dhe kanë të bëjnë me imagjinatën, me kreativitetin, me empatinë. Me të marrit e sinjaleve nga disa drejtime, të cilat janë tipike për femrat. Ky mund të jetë një avantazh, por mund të jetë edhe një disavantazh për to. Nëse je në një sallë, në një mbledhje, në një bord room, në një negociatë, gratë shikojnë shumë gjëra njëkohësisht. Në një femër mund të shikojnë mënyrën sesi ajo flet, flokët, make up-in, mënyrën si është komportuar. Përtej asaj çfarë mesazhi ajo jep.
Mira Kazhani: E ndihmon make up-i? E ndihmon bukuria? E ndihmon veshja e bukur? Apo ndonjëherë edhe mund ta penalizojë?
Jonida Lakuriqi: Kur ti prezantohesh, mënyra sesi vishemi, flet për ne. Sesi kemi gjestikulacionin, sesi komportohemi. Tregon sesi mendojmë për veten, por është një shprehje ajo çfarë neve jemi.
Jo detyrimisht bëhet fjalë për t`u veshur bukur apo me shije. Është i rëndësishëm komportimi fizik në një ambient biznesi. Mendoj që qoftë për burrat apo për gratë në një negociatë është e rëndësishme të kuptosh qëllimin e tjetrit. Që do të thotë, të mos e nisësh një negociatë çfarë ka për mua, kush është interesi im. Duhet ta vësh veten në pozicionin e tjetrit. Kush është interesi i tij? Në mënyrë që të kuptosh ku interesat përputhen dhe takohen. Jo detyrimisht secila palë do të bëjë një rrugë të barabartë. Secili do bëjë hapat e tij për t`u takuar diku, por do takohemi. Aty ajo negociatë bëhet e suksesshme.
Mira Kazhani: Pra suksesi është të lexosh tjetrin, jo të kesh kuptuar mirë veten dhe të tregosh çfarë do ti. Duhet të dëgjosh.
Jonida Lakuriqi: Padyshim. Të jesh një dëgjues aktiv. Po këtë e bën kur e njeh mirë veten.
Mira Kazhani: M`u kujtua tani Christiane Amanpour ka qenë një titull i një interviste të saj…
Jonida Lakuriqi: ‘Anchora’ e CNN, historike.
Mira Kazhani: Po. Negotiate like a guy. Negocio si një burrë. Edhe këtë kam në jetë, kam negociuar si një burrë, pa kam marrë atë që meritoj – thoshte. Se ajo është njëshi i CNN.
Jonida Lakuriqi: Unë do të të sfidoj pak këtu.
Mira Kazhani: Amanpour, domethënë (qesh).
Jonida Lakuriqi: Do ta sfidoj pak Christine-n. Në fillimet e karrierës, por edhe në adoleshencë, ka qenë ky asosacioni. Kur ishe një grua e fortë, me personalitet, është burrneshë. E kemi edhe në shqip. Është burrnesh, negocion si burrë. E mban fjalën si burrat. Unë e mendoj që kjo ka të bëjë me atë presionin social që thashë. Ato kornizat, ato kuadratet që u imponohen gjysmën së shoqërisë, që janë gratë. Këto janë ato formulat e suksesit. Negocio si burrë, se do t`ia dalësh. Komportohu si burrë dhe fjala jote do të ketë peshë, do të ketë vend. Unë nuk jam dakord me këtë. Mendoj që në këtë udhëtim gratë humbasin nga vetvetja, nga identiteti i tyre, nga ato kualitete të cilat i kanë të tyret dhe i japin vlerë shoqërisë, vendit të punës, negociatës, perspektivës së tyre. Mendoj që kjo është sfida. Që gratë t`ia dalin duke qenë gra.
Mira Kazhani: Pa qenë e nevojshme të jenë burrnesha.
Jonida Lakuriqi: Duke sjellë standardet e tyre, sepse deri tani gratë kanë luajtur një lojë rregullat e së cilës nuk i kanë shkruar vetë. I kanë shkruar burrat. Unë mendoj që shoqëria ka arritur në një pjekuri që rregullat e lojës së karrierës, së jetës të shkruhen nga të dy bashkë.
Mira Kazhani: Shumë e vërtetë! Kam një shok që më duket shumë inteligjent. Edhe sa herë që dua t`i tregoj që është i zgjuar, i them: “Është ajo gruaja brenda teje. Ke një grua.” Unë e kam si kompliment. Them “mendjegrua”. Një grua më duket më e mprehtë ndonjëherë, por s`është e thënë. E thamë që ka edhe përjashtime dhe nuk mund t`i përgjithësojmë.
Jonida Lakuriqi: Meqë është edhe 8 Marsi dhe duam t`i japim atë audiencën e duhur 8 Marsit, kur një grua ia del, ia del shumëfish. Kjo është arsyeja se gratë e suksesshme kanë bërë përpjekje të shumëfishta për t`ia dalë aty.
Mira Kazhani: E kemi me shumë pengesa. Vazhdon të jetë ashtu.
Jonida, je njeri që sheh televizor shumë ti? E nisim nga televizioni, se do shkoj edhe tek mediat sociale.
Jonida Lakuriqi: Media përbën një prej fushave të cilat unë mbuloj në Vodafone. Marrëdhëniet me publikun, marrëdhëniet me jashtë që do të thotë me grupet e interesit, me qeverinë, me gazetarët me komunitetin, me shoqërinë civile. Media është bërë pjesë e pandashme e jetës sonë dhe këtu fus edhe mediat sociale. Mendoj që në përgjithësi konsumojmë shumë kohë duke qëndruar para telefonit, duke parë televizor. Mendoj që duhet të ketë një balancë më të mirë. T`i marrim medias atë çfarë është e mirë dhe të fokusohemi në edukimin e vetvetes edhe nëpërmjet atyre metodave klasike. Siç është libri. Siç janë eksperiencat jetësore. Ka një jetë përtej mediave sociale që një pjesë e madhe jo detyrimisht shfaqin realitetin. Ndonjëherë bëhen edhe toksike, duke krijuar iluzionin e një jete perfekte, e njerëzve perfektë, që duken gjithmonë bukur, që çdo gjë u shkon fjollë. Që në atë check listën e jetës i kanë tick-uar të gjitha dhe me një lehtësi të jashtëzakonshme.
Mira Kazhani: Iu shemb perandoria Chiara Ferragnit.
Jonida Lakuriqi: Po është e vërtetë. Dhe është një ndër ato leksionet e jetës që të mëson se gjërat e arritura shpejt, janë si ajo kështjella që ngrihet goxha lart, por themelet nuk i ka të forta. Kjo është arsyeja pse investimet e bëra shumë shpejt dhe mosmenaxhimi i duhur i famës apo i suksesit mund të bëjnë të kthehesh aty ku je nisur.
Mira Kazhani: Për fat të keq, edhe për atë që e ka sjellë koha, nuk i refuzojmë dot të gjitha. Duhet të jetojmë në kontekstin e kohës. Fama është barazuar me suksesin. Kur në fakt janë dy gjëra të ndryshme. Sot bëhesh i famshëm brenda natës. Mund të bëhesh i famshëm edhe për një shkathtësi të momentit, por ndoshta pa pasur shumë talent edhe pa qenë i suksesshëm, por funksionon fama, funksionon shumë tani.
Jonida Lakuriqi: Funksionon.
Mira Kazhani: Kam frikë dhe nuk më vjen mirë që funksionon më shumë sesa suksesi vetë.
Jonida Lakuriqi: Funksionon, është e vërtetë, por është bërë sa vjen edhe më e vështirë që ti ta mbash atë në të njëjtin nivel. Konkurrenca është bërë goxha e vështirë.
Mira Kazhani: Konkurrenca e famës, shumë e vështirë. Vetëm për punë nuk ka konkurrencë.
Jonida Lakuriqi: Sa më shpejt i arrin, aq më vulnerabël bëhesh. Sidomos kur fama bëhet një obsesion, një qëllim në vetvete. Fama duhet të jetë në korrelacion me investimin që ti ke bërë apo me suksesin në jetë.
Mira Kazhani: Të ka thënë njeri që i ngjan shumë një artisteje izraelite, Neri Oxman. Tërë kohës të kam parë dhe kam thënë: Kjo është si Neri Oxman. Ata që nuk e dinë, në Netflix është një dokumentar “Abstract: The Art of Design”.
Jonida Lakuriqi: Je personi i dytë që ma thotë.
Mira Kazhani: Jonida, cilat janë figurat shqiptare që të kanë frymëzuar ty?
Jonida Lakuriqi: Më vjen një figurë në mend. Që është figura më e rëndësishme e jetës time, edhe ai është im atë. Im atë ka qenë edhe është ndër artistët më të rëndësishëm në vend, Piktori i Merituar, Andon Lakuriqi. Ai ka qenë shumë aktiv përpara viteve `90 nga figurat publike. Ka qenë padyshim muza, idhulli, mentori, ylli im polar, i cili më ka treguar udhën në jetë, Ka qenë absolutisht figura më e rëndësishme, e cila më ka frymëzuar edhe vazhdon më frymëzon edhe sot. Pavarësisht se ai nuk është më në këtë jetë.
Mira Kazhani: Interesante! Se është dita e 8 Marsit, por ne po i bëjmë homazh një babai. Shumë e bukur kjo!
Jonida Lakuriqi: Mendoj që në pjesën më të madhe e asaj që unë jam sot, është për shkak të tij.
Mira Kazhani: Çfarë të ka mësuar ai?
Jonida Lakuriqi: Më ka mësuar sesi t`i mbaj këmbët në tokë edhe të shikoj dhe synoj yjet. Gjithmonë me këmbët në tokë. Mund të jetë një kujtim fëmijërie. Ka qenë klasa e parë, dita e parë. Kemi ikur të dy. Ime më ishte mësuese dhe nuk mund të vinte të më shoqëronte. Që një ditë përpara më tha, vish atë çfarë ti ke dëshirë. Jo një përparëse, që ishte standarde në atë kohë. Një tufë me lule. Ai donte që unë ta filloja këtë përvojë të gjatë të jetës, duke shkuar me shumë entuziazëm dhe duke qenë vetvetja. Mbaj mend kam zgjedhur një fustan të bukur. Më pyeti se çfarë doja t`i dhuroja mësuese. Unë kam qenë e dashuruar me van Gogh në atë kohë.
Mira Kazhani: Kaq e vogël. Po, e kuptoj. E bija e babait.
Jonida Lakuriqi: Si rrymë ekspresioniste, ai kishte shumë gjëra të përbashkëta dhe unë i vizatoja on repeat lulet e famshme të van Gogh. Mendova që lulet e diellit do ishin diçka speciale për mësuesen. Në atë kohë, në dyqane, bëhet fjalë përpara viteve `90 nuk shiteshin lule dielli dhe kemi shkuar diku në periferi të qytetit për t`i këputur. Domethënë ai krijoi një ekosistem të tërë, për të më përgatitur mua për klasën e parë. Shkojmë në oborrin e shkollës. Bëjmë fotografi. Unë nuk njihja asnjë njeri në atë shkollë. Ishte momenti kur dalëngadalë oborri po zbrazej. Të gjithë po shkonin për të filluar klasën. Kishte edhe fëmijë që qanin nga shkëputja me prindin. I bëj një shenjë që të shkonim brenda dhe të gjenim mësuesen. Mbaj mend që më thotë: Tani ik. Mbaj mend që ngrita sytë dhe i thashë: Ku është klasa dhe ku është mësuesja?
Mira Kazhani: Se s`ma tregojnë yjet lart (qesh)
Jonida Lakuriqi: Jo me urdhër, por me një zë shumë konfident më pa edhe më tha: Ti e gjen vetë klasën dhe mësuese tënde. Më puthi në ballë dhe ai u largua. Unë e shikoja sesi silueta e tij po largohej në oborr dhe po tretej në horizont.
Mira Kazhani: Do ketë bërë sikur është larguar…
Jonida Lakuriqi: Kam shkuar brenda dhe u përpoqa të gjej një sistem referimi. Mbaj mend që kapa një mësuese të rastit dhe i thashë: Ka mundësi të më ndihmosh të gjej mësuesen dhe klasën time të parë. Kur jam kthyer në shtëpi dhe i tregova, babi më tha: Unë e dija që ishte kështu. Ai kishte qenë aty diku duke më ndjekur nga larg. Në fakt kështu ndodhi edhe shumë vite më vonë, kur ai u largua nga kjo jetë. Ashtu siç ai u largua në oborr atë ditë, ai u largua nga kjo jetë dhe unë e mendova se do të ishte shumë e vështirë të ridrejtohesha në jetë pa prezencën e tij, pa këshillat e tij. Po në fakt, ashtu si në klasën e parë, ai ishte gjithmonë aty, edhe është.
Mira Kazhani: Sa e bukur kjo!
Mami është në Tiranë. Është afër teje?
Jonida Lakuriqi: Po, po.
Mira Kazhani: Keni një bond me mamin. Nuk po them si me babin se s`ka krahasime. Janë të ndryshme.
Jonida Lakuriqi: Me mamin kemi shumë bond. Nga mami kam trashëguar natyrën shumë kritike ndaj vetes. Mami është pjesë integrale e familjes dhe mendoj që është një ndër ato çelësat shumë të rëndësishëm që mbajnë ekuilibrin midis familjes dhe karrierës për të cilën unë i jam përjetësisht mirënjohëse.
Mira Kazhani: Jonida Lakuriqi, shumë faleminderit për këtë rrëfim! Më pëlqen shumë që erdhe në 8 Mars. Çdo vit më pëlqen që 8 Marsi im mos të jetë klishe, i zakonshëm. Mund të kisha marrë edhe një grua shumë të famshme, shumë të klikuar. Po jo. Doja një grua që punon dhe jeton larg vëmendjes së publikut, por që ndoshta mund të bëhet edhe shumë e famshme në të ardhmen.
Jonida Lakuriqi: Të falenderoj!
Podcasti “Zë me Mirën” u mbështet nga ABI Bank, Lajthiza
*E drejta për ripostim ndalohet pa lejen e editorit
Çdo shtrembërim i fakteve online do të ndiqet në rrugë gjyqësore